درێژی شەپۆل

درێژی شەپۆل ئاماژەیە بۆ مەودای نێوان دوو خاڵە یەک لە دوای یەک لەسەر شەپۆلێک کە لە قۆناغدان (بۆ نموونە دوو کرێست یان دوو کۆلێن). تایبەتمەندییەکی بنەڕەتی شەپۆلەکانە و زۆرجار بە پیتی یۆنانی lambda (λ) دیاری دەکرێت. درێژی شەپۆل تایبەتمەندییەکی گرنگە کە یارمەتیدەرە بۆ وەسفکردنی جۆرە جیاوازەکانی شەپۆل، وەک شەپۆلی ڕووناکی و شەپۆلی دەنگی و شەپۆلی کارۆموگناتیسی.

 خاڵە سەرەکییەکان سەبارەت بە درێژی شەپۆل بریتین لە:

 1. **پەیوەندی بە فرێکوێنسی:** درێژی شەپۆل و فرێکوێنسی پەیوەندی پێچەوانەیان هەیە. لەگەڵ زیادبوونی فرێکوێنسی شەپۆلێک، درێژی شەپۆلەکەی کەم دەبێتەوە و بە پێچەوانەشەوە. ئەم پەیوەندییە بەم هاوکێشەیە وەسف دەکرێت:

    \[ \text{خێرایی شەپۆل (v)} = \text{فرێکوێنسی (f)} \times \text{درێژی شەپۆل (λ)} \]

 2. **یەکەکان:** درێژی شەپۆل بە شێوەیەکی گشتی بە یەکەکانی درێژی دەپێورێت، وەک مەتر، سانتیمەتر، یان نانۆمەتر (10^-9 مەتر).

 3. **ڕووناکی بینراو:** لە چوارچێوەی شەپۆلی ڕووناکیدا ڕەنگی جیاوازی ڕووناکی بینراو لەگەڵ درێژیی شەپۆلی جیاوازدا دەگونجێت. ڕووناکی سوور درێژی شەپۆلەکانی درێژترە، لە کاتێکدا ڕووناکی شین و بەنۆک درێژی شەپۆلەکانیان کورتترە.

 4. **شەپۆلی دەنگ:** لە شەپۆلی دەنگیدا درێژی شەپۆل ڕێژەی دەنگەکە دیاری دەکات. درێژی شەپۆلی کورتتر پەیوەندی بە دەنگە بەرزەکانەوە هەیە، لە کاتێکدا درێژی شەپۆلی درێژتر دەبێتە هۆی دەنگە دەنگە نزمەکان.

 5. **سپێکتریمی کارۆموگناتیسی:** درێژی شەپۆل پارامێتەرێکی سەرەکییە لە پۆلێنکردنی ناوچە جیاوازەکانی سپێکتریمی کارۆموگناتیسی. شەپۆلی ڕادیۆیی، مایکرۆوەیڤ، تیشکی ژێر سوور، ڕووناکی بینراو، تیشکی سەروو بنەوشەیی، تیشکی ئێکس و تیشکی گاما هەموویان مەودای درێژی شەپۆلەکانیان جیاوازە.

 6. **بەکارهێنان:** درێژی شەپۆل ڕۆڵێکی چارەنووسساز دەگێڕێت لە بەکارهێنانە زانستی و تەکنەلۆژییە جیاوازەکاندا. بۆ نموونە لە دیزاینکردنی ئەنتێنەکان بۆ گواستنەوەی ڕادیۆ و تەلەفزیۆن و دیاریکردنی تایبەتمەندی مادەکان بە بەکارهێنانی تەکنیکەکانی وەکو پەرشوبڵاوی تیشکی ئێکس و دروستکردنی شاشەی ڕەنگاوڕەنگ لە شاشەی دیجیتاڵیدا بەکاردێت.

 7. **هەڵسوکەوتی شەپۆل:** کارلێکی شەپۆلەکان لەگەڵ بەربەستەکان و شەپۆلەکانی تر دەتوانێت ببێتە هۆی دیاردەی وەکو پەرشوبڵاوی و دەستێوەردان. ئەم ڕەفتارانە لە ژێر کاریگەری درێژی شەپۆلی شەپۆلەکاندا دەبن.

 درێژی شەپۆل تێڕوانینێک دەدات بۆ ڕادەی فەزایی شەپۆلێک و چۆنیەتی کارلێککردنی لەگەڵ دەوروبەرەکەی. پارامێتەرێکی بنەڕەتییە لە لێکۆڵینەوە لە شەپۆلەکان لە سەرانسەری بەشە جیاوازەکاندا، لەوانە فیزیا، ئەندازیاری و پەیوەندیکردن.