ڕووناکی

ڕووناکی جۆرێکە لە تیشکی کارۆموگناتیسی کە بە چاوی مرۆڤەوە دیارە. ڕۆڵێکی سەرەکی دەگێڕێت لە تێڕوانینمان بۆ جیهانی دەوروبەرمان و چەندین بەکارهێنانی هەیە لە زانست و تەکنەلۆژیا و ژیانی ڕۆژانەدا.

 تایبەتمەندییە سەرەکییەکانی ڕووناکی بریتین لە:

 1. **دووانەی شەپۆل-گەردیلە:** ڕووناکی هەردوو ڕەفتاری شەپۆل و تەنۆلکە هاوشێوەی نیشان دەدات. دەتوانرێت وەک ڕژێمی تەنۆلکەکان وەسف بکرێت کە پێی دەوترێت فۆتۆن، کە وزە و زەبری هەڵدەگرن، یان وەک شەپۆلێک کە تایبەتمەندیەکانی وەک درێژی شەپۆل و فرێکوێنسی هەیە.

 2. **سپێکتریمی کارۆموگناتیسی:** سپێکتریمی کارۆموگناتیسی کۆمەڵێک شەپۆلی کارۆموگناتیسی لەخۆدەگرێت، کە ڕووناکی بینراو تەنها بەشێکی بچووکە. سپێکترۆمەکە لە شەپۆلی ڕادیۆییەوە درێژ دەبێتەوە کە درێژی شەپۆلەکانیان درێژە و فرێکوێنسی نزمە تا دەگاتە تیشکی گاما کە درێژی شەپۆلی کورت و فرێکوێنسی بەرزە.

 3. **خێرایی ڕووناکی:** لە بۆشاییدا ڕووناکی بە خێرایی بەردەوام دەڕوات کە نزیکەی 299,792,458 مەتر لە چرکەیەکدا (نزیکەی 186,282 میل لە چرکەیەکدا). ئەم خێراییە بە پیتی "ج" دیاری دەکرێت.

 4. **ڕەنگ و درێژی شەپۆل:** ڕەنگی جیاوازی ڕووناکی هاوتایە لەگەڵ درێژی شەپۆلی جیاواز لەناو سپێکتریمی بینراودا. ڕووناکی سوور درێژی شەپۆلەکانی درێژترە، لە کاتێکدا ڕووناکی شین و بەنۆک درێژی شەپۆلەکانیان کورتترە.

 5. **ڕەنگدانەوەی و شکاندن:** دەتوانرێت ڕووناکی ڕەنگدانەوەی هەبێت کاتێک ڕووبەڕووی ڕووکارێک دەبێتەوە و دەگەڕێتەوە دواوە. هەروەها دەتوانرێت شکێنرێت، یان بچەمێتەوە، کاتێک بە ناوەندە جیاوازەکاندا تێدەپەڕێت کە پێوەرەکانی شکاندنی جیاوازیان هەیە.

 6. **مژینی و دەردانی:** کاتێک ڕووناکی کارلێک لەگەڵ ماددە دەکات، دەتوانرێت هەڵبمژرێت، وزەی خۆی دەگوازێتەوە بۆ مادەکە. لە لایەکی ترەوە ئەتۆم یان مۆلیکولە وروژاوەکان دەتوانن ڕووناکی دەربکەن لەگەڵ گەڕانەوەیان بۆ دۆخی وزەی نزمتر.

 7. **جەمسەرگیری:** دەتوانرێت شەپۆلی ڕووناکی جەمسەرگیری بکرێت، واتە لەرزینەکانی شەپۆلەکە بە ئاراستەیەکی دیاریکراو ڕوودەدەن. جەمسەرگیری لە تەکنەلۆژیا بیناییەکان وەک چاویلکەی سێ ڕەهەندی و کەمکردنەوەی درەوشاوەیی بەکارهێنانی هەیە.

 8. **بەکارهێنان:** ڕووناکی بەکارهێنانی بێشوماری هەیە. بەکاردێت لە ڕووناکی، پەیوەندی (فایبەر ئۆپتیک)، وێنەگرتن (کامێرا و مایکرۆسکۆپ)، دەستنیشانکردنی پزیشکی (MRI و تیشکی ئێکس)، و لقە جیاوازەکانی زانست، لەوانە فەلەکناسی و فیزیای کوانتەم.

 9. **سروشتی دووانە لە میکانیکی کوانتەمدا:** لە میکانیکی کوانتەمدا، ڕووناکی هەم شێوازی دەستێوەردانی هاوشێوەی شەپۆل و هەم ڕەفتاری هاوشێوەی تەنۆلکە پیشان دەدات، ئەمەش بەپێی چۆنیەتی چاودێریکردن یان دەستنیشانکردنی.

 ڕووناکی پێویستە بۆ تێگەیشتنمان لە جیهان، ڕێگەمان پێدەدات ڕەنگ و شێوە و دوورییەکان ببینین. تایبەتمەندییەکانی بۆ چەندین سەدە بابەتی لێکۆڵینەوەن و بووەتە هۆی دۆزینەوەی پێشکەوتوو لە بواری فیزیا و تەکنەلۆژیادا.