هەوکردنی جگەر دەکرێت هۆکاری جۆراوجۆر بێت، لەوانە هەوکردنی ڤایرۆسی، بەکارهێنانی کحول، هەندێک دەرمان، نەخۆشی بەرگری خۆکار و ژەهر. باوترین جۆرەکانی هەوکردنی جگەر بریتین لە هەوکردنی جگەری ڤایرۆسی، کە بەهۆی ڤایرۆسی جیاوازەوە دروست دەبێت، لەوانە هەوکردنی جگەری جۆری A، B، C، D، E.
لێرەدا تێڕوانینێکی گشتی لەسەر جۆرە جیاوازەکانی هەوکردنی جگەری ڤایرۆسی دەخەینەڕوو:
1- هەوکردنی جگەری جۆری A (HAV): هەوکردنی جگەری جۆری A بەزۆری لەڕێگەی خواردنی خۆراک یان ئاوی پیسبوو یان لەڕێگەی بەرکەوتنی نزیک لەگەڵ کەسێکی تووشبوو دەگوازرێتەوە. هەوکردنێکی توندە کە نابێتە هۆی نەخۆشی درێژخایەنی جگەر. نیشانەکانی لەوانەیە بریتی بن لە ماندوێتی، سکچوون، ڕشانەوە، ئازاری سک، زەردوویی (زەردبوونی پێست و چاو)، هەروەها میز تاریک. دەتوانرێت ڕێگری لە هەوکردنی جگەری جۆری A بکرێت بە جێبەجێکردنی پاکوخاوێنییەکی باش، وەک دەستشۆردنی باش و کوتان.
2. هەوکردنی جگەری جۆری B (HBV): هەوکردنی جگەری جۆری B بە پلەی یەکەم لەڕێگەی بەرکەوتن بە خوێنی تووشبوو بە خوێن، مەنی، یان شلەکانی تری جەستە دەگوازرێتەوە. دەکرێت لە ڕێگەی بەرکەوتنی سێکسی، هاوبەشکردنی دەرزی یان سرنج، یان لە دایکەوە بۆ منداڵ لە کاتی منداڵبووندا بڵاوبێتەوە. هەوکردنی جگەری جۆری B دەتوانێت توند یان درێژخایەن بێت، لەگەڵ هەوکردنی درێژخایەن کە ئەگەری هەیە ببێتە هۆی تێکچوونی جگەر، نەخۆشی سیرۆزیس (بەمۆم بوونی جەرگ)، یان شێرپەنجەی جگەر. نیشانەکانی لە سووکەوە تا توند و لەوانەیە بریتی بن لە ماندوێتی، زەردوویی، ئازاری سک، لەدەستدانی ئارەزووی خواردن و ئازاری جومگەکان. دەتوانرێت ڕێگری لە هەوکردنی جگەری جۆری بی بکرێت لە ڕێگەی کوتان و گرتنەبەری ڕەفتاری سەلامەت وەک بەکارهێنانی ڕێگاکانی بەربەست لە کاتی چالاکیی سێکسی و هاوبەش نەکردنی دەرزی.
3- هەوکردنی جگەری جۆری C (HCV): هەوکردنی جگەری جۆری C بە پلەی یەکەم لە ڕێگەی بەرکەوتن بە خوێنی تووشبووەوە دەگوازرێتەوە، زۆرجار لە ڕێگەی هاوبەشکردنی دەرزی یان وەرگرتنی خوێن گواستنەوەی خوێن پێش جێبەجێکردنی ڕێکارەکانی سکرینکردن. هەروەها دەتوانرێت لە ڕێگەی بەرکەوتنی سێکسییەوە بگوازرێتەوە، هەرچەندە مەترسییەکەی تاڕادەیەک کەمە. هەوکردنی جگەری جۆری C دەتوانێت ببێتە هۆی هەوکردنی درێژخایەن، ئەمەش دەبێتە هۆی تێکچوونی جگەر، نەخۆشی سیرۆزیس ، یان شێرپەنجەی جگەر بە تێپەڕبوونی کات. زۆرێک لە کەسانی تووشبوو بە هەوکردنی جگەری جۆری C لەوانەیە بۆ ساڵانێک یان تەنانەت دەیان ساڵ نیشانە بەرچاوەکانیان نەبینن. کاتێک نیشانەکان بەڕاستی دەردەکەون، لەوانەیە بریتی بن لە ماندوێتی، زەردوویی، ئازاری سک و ئازاری جومگەکان. دەتوانرێت هەوکردنی جگەری جۆری سی لە ڕێگەی پشکنینی خوێنەوە دەستنیشان بکرێت، دەرمانی دژە ڤایرۆسیش بۆ چارەسەرکردنی هەوکردنەکە بەردەستە.
4. هەوکردنی جگەری جۆری D (HDV): هەوکردنی جگەری جۆری D هەوکردنی ڤایرۆسییەکە تەنها لەو کەسانەدا ڕوودەدات کە پێشتر تووشی هەوکردنی جگەری جۆری B بوون، ئەمەش نیشانەکانی هەوکردنی جگەری جۆری B خراپتر دەکات و ئەگەری زیانگەیاندن بە جگەر زیاد دەکات. هەوکردنی جگەری جۆری D لە ڕێگەی بەرکەوتن لەگەڵ خوێنی تووشبوو یان شلەکانی تری جەستە دەگوازرێتەوە. ڕێوشوێنی خۆپاراستن لە هەوکردنی جگەری جۆری D بریتین لە کوتانی هەوکردنی جگەری جۆری B.
5- هەوکردنی جگەری جۆری E (HEV): هەوکردنی جگەری جۆری E بە پلەی یەکەم لە ڕێگەی خواردنی ئاو یان خۆراکی پیسەوە دەگوازرێتەوە، بەتایبەتی لەو ناوچانەی کە پاک و خاوێنییان خراپە. زیاتر لە وڵاتانی تازەپێگەیشتودا هەیە. هەوکردنی جگەری جۆری E بەزۆری خۆی چارەسەر دەبێت و نابێتە هۆی هەوکردنی درێژخایەن. نیشانەکانی لەوانەیە بریتی بن لە ماندوێتی، زەردوویی، ئازاری سک و نەمانی ئارەزووی خواردن.
نیشانەکانی هەوکردنی جگەری ڤایرۆسی دەتوانن لە نێوان تاکەکاندا جیاواز بن و لەوانەیە لە سووکەوە تا توند بێت. ڕەنگە هەندێک کەس نیشانە بەرچاوەکانیان نیشان نەدات، بەتایبەتی لە قۆناغە سەرەتاییەکانی تووشبوونەکەدا. بەڵام هەوکردنی درێژخایەنی هەوکردنی جگەر دەتوانێت ببێتە هۆی تێکچوونی درێژخایەنی جگەر و نەخۆشی سیرۆزیس و زیادبوونی مەترسی تووشبوون بە شێرپەنجەی جگەر. بۆیە گرنگە ئەگەر گومانی هەوکردنی جگەر هەبوو، داوای هەڵسەنگاندنی پزیشکی و چارەسەرکردن بکرێت.
خۆپاراستن لە هەوکردنی جگەری ڤایرۆسی بە پلەی یەکەم بریتییە لە کوتان بۆ هەوکردنی جگەری جۆری A و B، پراکتیزەکردنی پاکوخاوێنییەکی باش، بەکارهێنانی ڕێگاکانی بەربەست لە کاتی چالاکیی سێکسیدا، و دوورکەوتنەوە لە هاوبەشکردنی دەرزی یان کەلوپەلی دەرمانی تر. هەروەها دەتوانرێت ڕێگری لە هەوکردنی جگەری جۆری C بکرێت بە دوورکەوتنەوە لە بەرکەوتن بە خوێنی تووشبوو. لە هەندێک حاڵەتدا دەرمانی دژە ڤایرۆس بۆ چارەسەری هەوکردنی درێژخایەنی جگەری جۆری بی و سی بەردەستە، بە ئامانجی سەرکوتکردنی دووبارەبوونەوەی ڤایرۆسەکە و کەمکردنەوەی مەترسی تێکچوونی جگەر.
ئەگەر گومانت هەیە کە بەرکەوتەی هەوکردنی جگەری ڤایرۆسی بوویت یان نیشانەکانی پەیوەندیدار بە نەخۆشی جگەرەوە هەیە، زۆر گرنگە ڕاوێژ بە پزیشکی تەندروستی بکەیت