هەوکردنی سییەکان هەوکردنێکی مەترسیدارە و کاریگەری لەسەر سییەکان دەبێت، بەتایبەتی کیسە بچووکەکانی هەوا کە پێی دەوترێت کۆئەندامی هەناسە. دەکرێت بەهۆی چەندین هۆکاری تووشکەرەوە بێت، لەوانە بەکتریا، ڤایرۆس، قارچک و تەنانەت هەندێک مشەخۆر. هەوکردنی سییەکان دەتوانێت لە کەسانی هەموو تەمەنێکدا ڕووبدات، بەڵام زیاتر لە منداڵانی بچووک و گەورەساڵان و ئەو کەسانەدا توندتر دەبێت کە سیستەمی بەرگریان لاوازە.
هەوکردنەکە کاتێک ڕوودەدات کە ئەم ماددە نەخۆشخوازانە دەچنە ناو سییەکان و دەبنە هۆی هەوکردن و کۆبوونەوەی شلە لە کۆئەندامی هەناسەدان. ئەمەش دەبێتە هۆی دەرکەوتنی نیشانەکانی وەک کۆکە و سەختی هەناسەدان و تا. هەوکردنی سییەکان دەتوانێت لە سووکەوە بگۆڕێت بۆ توند و زۆرجار توندییەکەی بەندە بە هۆکاری تووشبوونەکە و تەندروستی گشتی و تەمەنی کەسی تووشبوو.
نیشانە باوەکانی هەوکردنی سییەکان بریتین لە:
1. کۆکە، کە لەوانەیە بەڵغەم یان چڵک دروست بکات
2. ئازاری سنگ، زۆرجار تیژ و خراپتر دەبێت بەهۆی هەناسەدانی قووڵ یان کۆکە
3. هەناسە تەنگی یان خێرا هەناسەدان
4. تا و ئارەقکردنەوە و لەرز
5. ماندووبوون و بێهێزی
6. گۆڕانی ڕەنگی شین لە لێو یان نینۆک (سیانۆزی) لە حاڵەتە سەختەکاندا
هەوکردنی سییەکان دەتوانرێت بە شێوازی جیاواز بەدەستبهێنرێت، لەوانە:
1. هەوکردنی سییەکانی کۆمەڵگە (CAP): ئەم جۆرە هەوکردنی سییەکان لە دەرەوەی شوێنەکانی چاودێری تەندروستی تووشی دەبێت و بەزۆری بەهۆی بەکتریا باوەکانی وەک سترێپتۆکۆکۆسی سییەکان یان ڤایرۆسەکانی وەک ئەنفلۆنزاوە دروست دەبێت.
2. هەوکردنی سییەکان لە نەخۆشخانە (HAP): ئەمە لە کاتی مانەوە لە نەخۆشخانە ڕوودەدات و بە شێوەیەکی گشتی بەهۆی بەکتریا بەرگریکارەکانی زیاترەوە دروست دەبێت بەهۆی ژینگەی نەخۆشخانە و بەرکەوتن بە ڕێکارەکانی چاودێری تەندروستی.
3. هەوکردنی سییەکانی پەیوەست بە هەواگۆڕکێ (VAP): VAP جۆرێکی دیاریکراوی HAP یە کە لە کەسانێکدا گەشە دەکات کە بۆ ماوەیەکی درێژ لەسەر هەواگۆڕکێی میکانیکین. پەیوەندی بە مەترسی زیاتری ئاڵۆزییەکانەوە هەیە.
4- هەوکردنی سییەکان بە هەناسەدان (Aspiration pneumonia): ئەم جۆرە هەوکردنی سییەکان کاتێک ڕوودەدات کە ماددەی نامۆ، وەک خواردن، خواردنەوە، یان ڕشانەوە، هەڵمژرێتە ناو سییەکان. دەکرێت کاتێک ڕووبدات کە کەسێک کێشەی قووتدانی هەبێت یان ئەگەر هەست بە ڕەفڵەکسی گاگ بکات لەکاتی خواردن یان خواردنەوەدا.
هەوکردنی سییەکان بە شێوەیەکی گشتی لە ڕێگەی تێکەڵەیەک لە پشکنینی جەستەیی، مێژووی پزیشکی و پشکنینی وێنەگرتن وەک تیشکی ئێکس سنگ یان سی تی سکان دەستنیشان دەکرێت. لە هەندێک حاڵەتدا، ڕەنگە پشکنینی خوێن، کلتوری بەڵغەم، یان پانێڵی ڤایرۆسی هەناسەدان بەکاربهێنرێت بۆ دیاریکردنی ئەو ماددە نەخۆشخوازە تایبەتەی کە هۆکاری هەوکردنە.
چارەسەری هەوکردنی سییەکان بەندە بە توندی و هۆکاری بنەڕەتی و تەندروستی گشتی تاکەکەسەکە. زۆرجار هەوکردنی سییەکانی بەکتریا بە دەرمانی دژە زیندەیی چارەسەر دەکرێت، لەکاتێکدا ڕەنگە دەرمانی دژە ڤایرۆس بۆ هەوکردنی سییەکانی ڤایرۆسی بنووسرێت. هەروەها چاودێری پشتیوانی وەک پشوودان، ئاودان و دەرمانی بێ دەرمان بۆ کەمکردنەوەی تا و کەمکردنەوەی نیشانەکان ڕەنگە پێشنیار بکرێت. لەوانەیە بۆ حاڵەتە توندەکان یان بۆ ئەو کەسانەی کە بارودۆخی تەندروستی بنەڕەتییان هەیە، پێویست بە خەواندن لە نەخۆشخانە بێت.
خۆپاراستن لە هەوکردنی سییەکان چەندین ڕێکار لەخۆدەگرێت، لەوانە:
1- کوتان: کوتان لە دژی ماددە نەخۆشخوازە باوەکانی بەکتریا و ڤایرۆسی کە دەبنە هۆی هەوکردنی سییەکان، وەک سترێپتۆکۆکۆسی سییەکان و ڤایرۆسی ئەنفلۆنزا، زۆر پێویستە. کوتان بە تایبەتی گرنگە بۆ منداڵان، گەورەساڵانی بەتەمەن و ئەو کەسانەی کە سیستەمی بەرگریان تێکچووە.
2. پاک و خاوێنی دەست: دەستشۆردنی بەردەوام بە ئاو و سابون یان بەکارهێنانی پاککەرەوەی دەست کە بنەمای کحولی تێدایە یارمەتی کەمکردنەوەی مەترسی هەوکردنی کۆئەندامی هەناسەدان دەدات، لەوانە هەوکردنی سییەکان.
3- دوورکەوتنەوە لە جگەرەکێشان و جگەرەکێشانی دەستی دوو: جگەرەکێشان زیان بە سییەکان دەگەیەنێت و سیستمی بەرگری لاواز دەکات، ئەمەش وادەکات تاکەکان زیاتر تووشی هەوکردنی کۆئەندامی هەناسەدان بن، لەوانە هەوکردنی سییەکان.
4- پاک و خاوێنی باشی کۆئەندامی هەناسەدان: داپۆشینی دەم و لووت بە شانە یان ئەژنۆ لەکاتی کۆکە یان پژمین یارمەتیدەرە بۆ ڕێگریکردن لە بڵاوبوونەوەی دڵۆپە تووشکەرەکان.
5- پاراستنی شێوازی ژیانی تەندروست: خواردنی خۆراکی هاوسەنگ و وەرزش کردن بە بەردەوامی و خەوتنی پێویست دەبێتە هۆی بەهێزبوونی سیستمی بەرگری لەش و تەندروستی گشتی.
گرنگە داوای چاودێری پزیشکی بکەیت ئەگەر نیشانەکانی هەوکردنی سییەکان دەرکەوتن، بەتایبەتی لەو کەسانەی کە مەترسی زۆریان لەسەرە. دەستنیشانکردنی پێشوەختە و چارەسەری گونجاو دەتوانێت یارمەتیدەر بێت لە ڕێگریکردن لە ئاڵۆزییەکان و...