فینلاند کە بە فەرمی بە کۆماری فینلاند ناسراوە، وڵاتێکی باکوورییە و دەکەوێتە باکووری ئەوروپا. لە باکووری ڕۆژئاوا سنوورەکانی لەگەڵ سوید و لە باکوورەوە لەگەڵ نەرویج و لە ڕۆژهەڵاتەوە لەگەڵ ڕووسیادا هاوبەشە. دەریای باڵتیک لە باشوورەوەیە، بەسەر کەنداوی فینلاند. هێلسنکی پایتەخت و گەورەترین شاری فینلاند دەکەوێتە کەنارەکانی باشووری وڵاتەکە.
لێرەدا چەند ڕاستی و زانیارییەکی سەرەکی دەربارەی فینلاند دەخەینەڕوو:
جوگرافیا: فینلاند کۆی ڕووبەری زەوییەکەی نزیکەی ٣٣٨٤٢٤ کیلۆمەتری چوارگۆشەیە (١٣٠٦٦٦ میل چوارگۆشە)، بەمەش هەشتەم گەورەترین وڵاتی ئەوروپایە. دیمەنی سروشتی بە چەندین دەریاچە تایبەتمەندە، نزیکەی ١٨٨ هەزار دەریاچە نزیکەی ١٠٪ی کۆی ڕووبەرەکەی دەگرێتەوە. هەروەها دارستانەکان زاڵن بەسەر وڵاتەکەدا و نزیکەی ٧٣%ی زەوییەکە دەگرێتەوە.
ژمارەی دانیشتووان: بەپێی زانیاری من بڕینی ژمارەی دانیشتووان لە ئەیلوولی ٢٠٢١، فینلاند ژمارەی دانیشتووانەکەی نزیکەی ٥.٥ ملیۆن کەس بووە. چڕی دانیشتووان تاڕادەیەک کەم و زۆرینەی خەڵک لە ناوچە شارییەکان نیشتەجێن، بەتایبەتی لە بەشی باشووری وڵات.
زمان: زمانە فەرمییەکانی فینلاند بریتین لە زمانی فینلاندی و سویدی. زمانی فینلاندی زۆرترین زمانی قسەکردنە، لە کاتێکدا زمانی سویدی دووەم زمانی فەرمییە و بە شێوەیەکی سەرەکی لەلایەن کەمینەی سویدی زمانەوە قسەی پێدەکرێت، بەتایبەتی بەدرێژایی ناوچە کەنارییەکان.
حکومەت و سیاسەت: فینلاند کۆمارێکی پەرلەمانییە، سیستەمی فرە حزبی هەیە. وڵات فۆرمێکی دیموکراسی لە حکومەت پەیڕەو دەکات. سەرۆکی فینلاند سەرۆکی دەوڵەتە، بۆ ماوەی شەش ساڵ هەڵدەبژێردرێت، سەرۆک وەزیرانیش سەرۆکی حکومەتە.
پەروەردە: فینلاند بە سیستەمی خوێندنی کوالیتی بەرز بەناوبانگە. وڵاتەکە بەردەوام لە ڕیزبەندی باشترینەکاندایە لە هەڵسەنگاندنە نێودەوڵەتییەکان، وەک پرۆگرامی هەڵسەنگاندنی نێودەوڵەتی خوێندکاران (PISA). خوێندن لە فینلاند لە نێوان تەمەنی ٧ بۆ ١٦ ساڵیدا بەخۆڕاییە و ناچارییە.
ئابووری: فینلاند ئابوورییەکی زۆر پیشەسازی و بازاڕی تێکەڵاوی هەیە. کەرتە سەرەکییەکان بریتین لە بەرهەمهێنان، تەکنەلۆژیا، خزمەتگوزاری و دارستان. شوێنی چەندین کۆمپانیای جیهانییە، بەتایبەتی لە بواری پەیوەندییەکان و ئەلیکترۆنیات و پیشەسازی دارستانەکاندا. فینلاند ئاستێکی بەرزی ژیانی هەیە و بە سیاسەتەکانی دەوڵەتی ئاسوودەژیانی ناسراوە.
کلتوری ساونا: ساونا لە کولتوری فینلەندا جێگەیەکی تایبەتی هەیە. بە شوێنێک دادەنرێت بۆ ئیسراحەت و پەیوەندی کۆمەڵایەتی و بەرەوپێشبردنی خۆشگوزەرانی گشتی. ساونا لە زۆربەی ماڵ و شوقە و شوێنە گشتیەکان لە سەرتاسەری وڵاتدا دەبینرێت.
سروشت و چالاکییەکانی دەرەوە: فینلاند جوانی سروشتی زۆر و دەرفەتی کات بەسەربردن لە دەرەوە پێشکەش دەکات. پارکە نەتەوەییەکان و ناوچە بیابانییەکانی وڵاتەکە دەرفەتی گەشتکردن بە پێ، کەمپکردن، ماسیگرتن، خلیسکێنە و سەیرکردنی گیانلەبەرە کێوییەکان دەڕەخسێنن. هەروەها گڵۆپی باکوور (Aurora Borealis) شوێنێکی سەرنجڕاکێشی بەناوبانگە لە بەشەکانی باکووری فینلاند.
دیزاین و داهێنان: فینلاند خاوەنی میراتێکی بەهێزی دیزاینە و بە جوانکاری دیزاینی مۆدێرن و کارایی ناسراوە. دیزاینەران و کۆمپانیاکانی فینلەندی بەشدارییەکی بەرچاویان لە بوارە جیاوازەکاندا کردووە، لەوانە مۆبیلیات، تەلارسازی، قوماش و تەکنەلۆژیا.
نەریتە کولتوورییەکان: کولتوری فینلەندی دەوڵەمەندە بە نەریت و داب و نەریتی. داستانی نەتەوەیی، کالێڤالا، پارچەیەکی گرنگی ئەدەبیاتی فینلەندییە. وڵاتەکە بە درێژایی ساڵ فێستیڤاڵ و جەژنە جیاوازەکان بەڕێوەدەبات، لەوانە ناوەڕاستی هاوین (جوهانوس) و ڕۆژی سەربەخۆیی (٦ی کانوونی دووەم).
زۆرجار فینلاند بەهۆی کوالیتی بەرزی ژیان و سیستەمی بەهێزی چاودێری کۆمەڵایەتی و پەروەردەیەکی نایاب و دەوروبەری سروشتی جوانەوە ستایشی دەکرێت. تێکەڵە ناوازەکەی لە سروشت و تەکنەلۆژیا و دیزاینەکەی وای لێدەکات ببێتە شوێنێکی سەرنجڕاکێش بۆ گەشتیاران و وڵاتێک کە ناسنامەیەکی کولتووری جیاوازی هەیە.