قورگ ئێشە، نەخۆشییەکی باو و لە هەموو تەمەنێکدا تووشی مرۆڤ دەبێت. تایبەتمەندە بە ئازار، خراپبوون، یان خورانی قوڕگ، کە قووتدان و قسەکردن ناڕەحەت دەکات. لە کاتێکدا زۆربەی ئازارەکانی قوڕگ گرینگ نین و مەیلیان هەیە بۆ خۆیان چارەسەر ببن، بەڵام تێگەیشتن لە هۆکارەکان و ناسینەوەی نیشانەکانی و زانینی چارەسەرە کاریگەرەکان دەتوانن یارمەتیدەر بن لە کەمکردنەوەی ناڕەحەتی و بەرەوپێشبردنی خێراتر چاکبوونەوە. لەم بابەتەدا قووڵ دەبینەوە لە لایەنە جیاوازەکانی قورگ ئێشە و ڕێگاکانی دۆزینەوەی ڕزگاربوون دەگەڕێین.
هۆکارەکانی: ١.
ئازاری قورگ بەهۆی چەند هۆکارێکەوە دروست دەبێت، لەوانە:
1. هەوکردنی ڤایرۆسی: زۆرینەی قورگ ئێشە بەهۆی هەوکردنی ڤایرۆسییەوە دروست دەبێت، وەکو هەڵامەت یان ئەنفلۆنزا. زۆرجار ئەم هەوکردنانە لەگەڵ نیشانەکانی تردا دەبن وەک کۆکە، پژمین، گیرانی لووت و ئازاری جەستە.
2. هەوکردنی بەکتریا: بەکتریاکانی سترێپتۆکۆکۆس بەرپرسن لە سترێپ قورگ کە جۆرێکی دیاریکراوی قورگ ئێشەیە. بە پێچەوانەی هەوکردنی ڤایرۆسی، ڕەنگە قوڕگی سترێپ پێویستی بە چاودێری پزیشکی و چارەسەری دژە زیندەیی هەبێت بۆ ڕێگریکردن لە ئاڵۆزییەکان.
3. هۆکارە ژینگەییەکان: هەوای وشک، حەساسیەت، پیسکەرەکان، و ماددە وروژێنەرەکانی وەک دوکەڵی جگەرە هەموویان دەبنە هۆی خوران و ئازاری قوڕگ.
4- گرژبوون و زۆر بەکارهێنان: قسەکردن یان هاوارکردن بۆ ماوەیەکی درێژ، زۆر گۆرانی وتن، یان زوو زوو پاککردنەوەی قوڕگ دەبێتە هۆی گرژبوونی تەژە دەنگی و دەبێتە هۆی ئازاری قوڕگ.
نیشانەکان:
نیشانە باوەکانی قورگ ئێشە لەوانەیە بریتی بن لە:
1. ئازار یان ناڕەحەتی لە کاتی قووتدان یان قسەکردن.
2. هەستکردن بە خراپبوون یان خوران لە قوڕگدا.
3. ئاوسانی ڕژێنەکانی مل یان چەناگە.
4. زەقبوونەوە یان گۆڕانی دەنگ.
5. سووربوونەوە یان هەوکردن لە قوڕگ.
٦- کۆکەیەکی سووک.
چارەسەرەکان: ١.
لە کاتێکدا زۆرجار ئازاری قوڕگ بەبێ دەستێوەردانی پزیشکی چارەسەر دەبێت، بەڵام ئەم چارەسەرانەی خوارەوە دەتوانن یارمەتیدەر بن لە هێورکردنەوەی ناڕەحەتییەکە و بەرەوپێشبردنی چاکبوونەوە:
1- پشوودان و دوورکەوتنەوە لە وشکبوون: پشوویەکی زۆر وەربگرە و شلەمەنیەکانی وەک ئاو، چای گەرم، یان شۆربای ئارامکەرەوە بخۆرەوە بۆ ئەوەی قوڕگ بە شێداری بمێنێتەوە و ڕێگری لە وشکبوونەوەی جەستەت بکات.
2. غەرغەرە ئاوی خوێ: نیو کەوچک خوێ لە ئاوی گەرم تێکەڵ بکە و ڕۆژانە چەند جارێک غەرغەرە بکە. ئەمەش یارمەتی کەمکردنەوەی ئاوسان و کەمکردنەوەی ئازار و پاککردنەوەی قوڕگ دەدات.
3. دەرمانی ئازارشکێن کە بەبێ دەرمان: دەرمانی دژە هەوکردنی ناستیرۆیدی (NSAIDs) وەک ئیبوپڕۆفین یان ئەسیتامینۆفین دەتوانێت ڕزگاربوونێکی کاتی لە ئازار و هەوکردن دابین بکات. ڕێنماییەکان جێبەجێ بکە و ئەگەر پێویست بوو ڕاوێژ بە کەسێکی پسپۆڕی چاودێری تەندروستی بکە.
4- لۆزنج یان سپرا: مژینی لۆزنج یان بەکارهێنانی سپرای قوڕگ دەتوانێت ڕزگاربوونێکی کاتی بدات بە بێهۆشکردنی قوڕگ یان شێدارکردنی ئەو شوێنەی کە تووڕە بووە.
5. شێدارکەرەوە: بەکارهێنانی شێدارکەرەوە یان بەهەڵمکەر بۆ زیادکردنی شێ بۆ هەوا و ڕێگریکردن لە وشکبوونەوە، بەتایبەتی لە مانگەکانی زستاندا.
6. دوور بکەوەرەوە لە ماددە وروژێنەرەکان: دوور بکەوەرەوە لە ماددە وروژێنەرەکان وەک دوکەڵ، دوکەڵی کیمیایی، یان ماددە هەستیارەکان کە دەبنە هۆی خراپترکردنی خورانی قوڕگ.
7- هەنگوین و چارەسەری گیایی: هەنگوین تێکەڵ بە ئاوی گەرم یان چای گیایی وەک بابۆنی یان زەنجەفیل کاریگەری ئارامکەرەوەی لەسەر قوڕگ دەبێت. بەڵام دوور بکەوەرەوە لە پێدانی هەنگوین بە منداڵانی خوار تەمەنی یەک ساڵ بەهۆی مەترسی تووشبوون بە بۆتولیزم.
کەی پێویستە داوای چاودێری پزیشکی بکەیت:
لە کاتێکدا زۆربەی ئازارەکانی قورگ بێهۆشکەرن و لە ماوەی چەند ڕۆژێکدا چاک دەبنەوە، بەڵام گرنگە سەردانی پزیشکی بکەیت ئەگەر:
- نیشانەکان بۆ ماوەی زیاتر لە هەفتەیەک بەردەوام دەبن.
- هەست بە ئازارێکی زۆر دەکەیت یان قووتدانی قورس.
- قورگ ئێشە لەگەڵ تایەکی بەرز، پەڵە، یان کۆکەیەکی بەردەوام دەبێت.
- ئاوسانی یان گرێ لە مل یان چەناگەدا بەدی دەکرێت.
- گومانت هەیە هەوکردنی سترێپ قوڕگ یان بەکتریا.