خاوەن زۆرترین دەریاچەیە




دەریاچەکان ڕۆڵێکی گرنگ دەگێڕن لە کاریگەریکردن لەسەر شێوازی کەشوهەوا و ئیکۆلۆژیای ناوچەیەک. هەروەها هەموو دەریاچەکانی جیهان پێکەوە (زیاتر لە ملیۆنێک) کاریگەرییەکی بەرچاویان لەسەر کەشوهەوای جیهانی هەیە. بەگوێرەی لێکۆڵینەوەیەکی زانستی، کۆی درێژی کەناراوەکانی سەرجەم دەریاچەکانی جیهان چوار هێندە درێژترە لە کۆی درێژی کەناراوەکانی زەریای جیهان. هەروەها زانایان نیگەرانن لەوەی گۆڕانکاری کەشوهەوا کاریگەری خراپی لەسەر دەریاچەکانی جیهان هەبێت. لە هەندێک شوێن دەریاچە وشک دەبێتەوە لەکاتێکدا لە هەندێکی تردا دەریاچەی نوێ دروست دەبێت. لەوانەیە ئەم جۆرە گۆڕانکاریانە کاریگەری نەرێنی لەسەر کەشوهەوای جیهانی هەبێت. لێرەوە زانایان هەست دەکەن کە پێویستە ئینفۆنتۆری دەریاچەکان  دۆخی ئێستای جیهان دروست بکرێت بۆ چاودێریکردنی گۆڕانکارییەکان و لێکۆڵینەوە لە کاریگەرییەکانیان لەسەر ژینگەی دەوروبەرمان.

 بەم شێوەیە ژمارەی ئەو دەریاچانەی کە لە وڵاتە جیاوازەکاندا هەن، بە هەمان شێوە گرنگ دەبێت. زانینی ژمارەکانیان یارمەتیدەر دەبێت لە چاودێریکردنی کاراتریان. بۆیە، جوگرافیناسانی زانکۆی مەکگیل لە کەنەدا، توێژینەوەیەکیان لەسەر دەریاچەی جیهان ئەنجامدا و لیستێکیان ئامادەکرد کە 10 وڵاتی زۆرترین ژمارەی دەریاچەیان تێدایە. تەنها ئەو دەریاچانە لەبەرچاو گیرا کە 0.1 کیلۆمەتر چوارگۆشە (10 هێکتار) یان گەورەترن. توێژینەوەکە لە ساڵی ٢٠١٦ لە ڕۆژنامەی Nature Communications بڵاوکراوەتەوە.

 بەگوێرەی لێکۆڵینەوەکە، کەنەدا زۆرترین تاڤگەی تێدایە لە جیهاندا. لە کۆی 1.42 ملیۆن دەریاچە لە سەرانسەری جیهان کە قەبارەیان زیاترە لە 0.1 کیلۆمەتر چوارگۆشە، کەنەدا شوێنی 62%ی دەریاچەی گەورەیە. ئەم دەریاچانە ڕۆڵێکی زۆر بەرچاو دەگێڕن لە داڕشتنی سووڕی ئاوی وڵاتدا. بەڵام کەم زانیاری لەسەر زۆربەی ئەم دەریاچانە هەیە. بەگوێرەی توێژەرانی توێژینەوەکە، دەریاچەی باکوری کەنەدا بەهۆی گەرمبوونی جیهانەوە، بەهۆی ئەو سەهۆڵبەندانە خێرا دەتوێتەوە، بە توندی کاریگەرییان لەسەر دروست دەبێت. لەوانەیە دەریاچە کۆنەکان ئاویان لێ بڕژێت و دەریاچەی نوێ دروست ببێت. 






نموذج الاتصال