تەلەسکۆپی بۆشایی ئاسمانی هابل بۆ ئازادکردنی گەردوونناسەکان لە سنووردارکردنێک کە لە سەردەمی گالیلۆوە- بەرگەهەوای زەوی- ئازاری داوە. گۆڕینی گیرفانی هەوا لە بەرگەهەوادا ڕووناکی دەگرێت و دەشێوێنێت، دیمەنەکە تەنانەت بەهێزترین ئامێرەکانی بەستراو بە زەوی سنووردار دەکات.
تەلەسکۆپی خولگەیی وەک چاوێک لە ئاسماندا کاردەکات کە ڕێگە بە فەلەکناسەکان دەدات دوورتر سەیری گەردوون بکەن و گەردوون بە ڕوونیتر ببینن.
زانایان لە چلەکانی سەدەی ڕابردووەوە دەستیان کرد بە خەون بینین بە تەلەسکۆپێکی لەو شێوەیە، بەڵام زیاتر لە چوار دەیەی خایاند تا ئەو خەونانە بە تەلەسکۆپی بۆشایی ئاسمانی هابل بوونە واقیع. هەڵدانی سەرەتایی تەلەسکۆپەکە لە مانگی ئۆکتۆبەری ١٩٨٦ دوای لەدەستدانی شاتڵی بۆشایی ئاسمانی چالنجەر هەڵوەشایەوە.
کاتێک دواجار تەلەسکۆپەکە لە ساڵی ١٩٩٠ دەستی بە کار کرد، دەستی کرد بە گەڕاندنەوەی وێنەی بێ وێنە بەڵام کەموکوڕی. وێنەکانی لە وێنەکانی ئامێرە بەستراوەکانی زەوی باشتر بوون بەڵام بەهۆی کێشەیەکی بیناییەوە کەمێک کاڵ بوون.
لە مانگی کانوونی دووەمی ساڵی ١٩٩٣ کەشتیوانانی کەشتیی بۆشایی ئاسمانی ئێندێڤەر پێنج ڕۆژ گەشتیان بۆ بۆشایی ئاسمان ئەنجامدا بۆ چاککردنەوەی ئەو تەلەسکۆپە لە خولگەدا کە نزیکەی ٥٦٩ کیلۆمەتر لە سەرووی زەویەوە دوورە. چاککردنەوەکە کاریگەری هەبوو و هابل دەستی کرد بە گەیاندنی وێنەی ڕوون.
وێنەکانی هابل یارمەتیدەر بوون بۆ دیاریکردنی تەمەنی گەردوون، کە ڕێژەی فراوانبوونی ئەستێرە پەپولەییەکان باس لەوە دەکات کە نزیکەی ١٣ ملیار بۆ ١٤ ملیار ساڵە.
هەروەها هابڵ وێنەی زۆرێک لە گەلەئەستێرە کۆنەکانی گرتووە، لە هەموو قۆناغەکانی پەرەسەندندا، و بەم شێوەیە ڕێگە بە زانایان دەدات بگەڕێنەوە بۆ ڕۆژانی ڕابردووی گەردوونێکی گەنج و گەشەسەندوو.
هەروەها تەلەسکۆپەکە ڕۆڵی سەرەکی هەبوو لە دۆزینەوەی وزەی تاریکدا، کە هێزێکی کەم ناسراوە بەڵام لە هەموو شوێنێکدا هەیە و دژی هێزی کێشکردن کاردەکات و بەشدارە لە فراوانبوونی بەردەوامی گەردوون.
هەروەها هابل بەرگەهەوای هەسارەکانی دەرەوەی کۆمەڵەی خۆری خۆمان دەپێوێت، بەدواداچوون بۆ پێکهاتەکانیان دەکات و داتا دروست دەکات کە ڕۆژێک دەتوانێت یارمەتیدەر بێت بۆ گەڕان بەدوای ژیانی دەرەوەی زەوی.
سەرەڕای دەستکەوتە زۆرەکانی، پێدەچێت هابل لە کۆتایی ژیانیدا نزیک بێتەوە. بڕیارە لە مانگی ئایاری ٢٠٠٩دا دوایین خزمەتگوزاری خولیی ئەم تەلەسکۆپە ئەنجام بدرێت، بڕیارە لە ساڵی ٢٠١٣ تەلەسکۆپی بۆشایی ئاسمانی جەیمس وێب کە جێنشینی ئەو تەلەسکۆپە دەست بەکاربکات.
ئامێرە نوێیەکە زۆر دوورتر لە زەویەوە دەسوڕێتەوە ١،٥ ملیۆن کیلۆمەتر باشترە لە ڕێگەی تۆزی بۆشایی ئاسمانەوە دوورتر سەیری سەرەتاییترین پێکهاتەکانی ئەستێرە و کۆمەڵەی خۆر و گەلەئەستێرەکان بکات.
کەشتی هابل تەنها یەکێکە لە "ڕوانگە گەورەکانی" ناسا کە بە دەوری خۆیدا دەسوڕێتەوە. هەروەها گروپەکە تەلەسکۆپی بۆشایی ئاسمانی سپیتزەر و ڕوانگەی تیشکی ئێکس چاندرە لەخۆدەگرێت.
سپیتزەر تەلەسکۆپێکی ژێر سوورە کە بە دەوری خۆیدا دەسوڕێتەوە کە دەتوانێت سەرچاوەی دوور یان بێهێزی تیشکدانەوە دەستنیشان بکات کە ئەگەرنا بەهۆی بەرگەهەوای زەویەوە دەشێوێنرێت.
چاندرا ئەو تیشکانە دەگرێت کە لە توندوتیژترین ڕووداوەکانی گەردوونەوە دەردەچن، وەکو سوپەرنۆڤا. ئەم تیشکدانەوە ڕووناکی دەخاتە سەر سوڕی ژیانی ئەستێرەکان و دروستبوونی کونە ڕەشەکان و سروشتی کواسارەکان.