ماری کیوری کەسایەتییەکی ئەفسانەییە: یەکەم ژن بووە کە دووجار خەڵاتی نۆبڵی فیزیا و کیمیای بەدەستهێناوە، چونکە وشەی "تیشکدەر"ی داهێناوە. لێرەدا دەتوانن بخوێننەوە کە چۆن ماری کیوری بە لێکۆڵینەوەکانی جیهانی فیزیای گۆڕی
،دەستکەوت: بە فیزیازان و کیمیازان ناسراوە. ئەو کچە تیشکدەرەوەی دەستنیشان کرد و دوو توخمە کیمیاییەکەی دۆزیەوە
ماری و هاوسەرەکەی پیێر کیوری تیشکدانەوەیان دۆزیەوە و بەکاریان هێنا بۆ چاککردنەوەی مرۆڤەکان لە نەخۆشییە قورسەکان.
چۆن ماری کیوری جیهانی گۆڕی
ماری لەکاتێکدا بەدوای بابەتێکدا دەگەڕێت بۆ تێزی دکتۆراکەی، تووشی وتارێکی توێژەری فەرەنسی هێنری بێکێرێل دەبێت. پشکنینی بۆ یۆرانیۆمی کانزا قورسەکان کرد و تێبینی کرد کە تیشک دەردەدات. ئەوەی بێکێرێل وەڵامی ناداتەوە: تیشکەکان لە کوێوە دێن و چۆن دروست دەبن؟
لە ساڵی ١٨٩٧ ماری کیوری دەستی کرد بە ئامادەکردنی تێزی دکتۆراکەی کە پێویستی بوو بۆ ئەوەی لە زانکۆکە دەربچێت. لەگەڵ هاوسەرەکەیدا پشکنینی کانزا و خوێ و کانزاکانیان کردووە و سەرنجی جۆرێک لە چالاکییەکانیان داوە. بە پشتبەستن بە دۆزینەوەکانی مامۆستاکەی ئەنتوان هێنری بێکێرێل، بەردەوام بوو لە لێکۆڵینەوە لە توخمە کیمیاییەکەی یۆرانیۆم. لە ساڵی ١٨٩٨ ئەنجامە سەرکەوتووەکانی خۆی ڕاگەیاند.
بۆ یەکەمجار زاراوەی "تیشکدەر"ی بەکارهێناوە، کە باس لە گۆڕینی توخمێک دەکات، بۆ نموونە یۆرانیۆم . بە تێپەڕبوونی ساڵان ئەمە دابەش دەبێت بەسەر چەندین توخمە بچووکدا، کە دواتر دەست دەکەن بە درەوشانەوە. ئەم تیشکانە تیشکدەرن و وەک ئێستا دەزانین لەڕادەبەدەر مەترسیدارن. دەتوانن ببنە هۆی نەخۆشییە مەترسیدارەکانی وەک شێرپەنجە لە مرۆڤدا. بەڵام ماری و پیێری هاوسەری دڵنیا بوون لەوەی کە تیشکەکان یارمەتیدەر دەبن بۆ چارەسەرکردنی نەخۆشییەکان.