بە تەواوی گالیلۆ گالیلی، (لەدایکبووی ١٥ی شوباتی ١٥٦٤، پیزا [ئیتاڵیا]- کۆچی دوایی کردووە لە ٨ی ژانویەی ١٦٤٢، ئارسێتری، نزیک فلۆرانس)، فەیلەسوفی سروشتی ئیتاڵی، فەلەکناس و بیرکار کە بەشدارییەکی بنەڕەتی لە زانستەکانی جووڵە، فەلەکناسیدا کردووە ، و بەهێزی کەرەستە و بۆ پەرەپێدانی شێوازی زانستی. فۆرمولەکردنی ئینسێریای (بازنەیی) و یاسای تەنە کەوتووەکان و ڕێڕەوی پارابۆلیکی سەرەتای گۆڕانکارییەکی بنەڕەتی بوو لە لێکۆڵینەوە لە جووڵەدا. پێداگرییەکەی لەسەر ئەوەی کتێبی سروشت بە زمانی بیرکاری نووسراوە، فەلسەفەی سروشتی لە گێڕانەوەی زارەکی و چۆنایەتییەوە گۆڕی بۆ گێڕانەوەی بیرکاری کە تێیدا تاقیکردنەوە بووە میتۆدێکی دانپێدانراو بۆ دۆزینەوەی ڕاستییەکانی سروشت. لە کۆتاییدا دۆزینەوەکانی بە تەلەسکۆپ شۆڕشێکی گەورەی لە بواری فەلەکناسیدا کرد و ڕێگەی خۆشکرد بۆ قبوڵکردنی سیستەمی هێلیۆسێنتریکی کۆپەرنیکی، بەڵام بانگەشەکردنی بۆ ئەو سیستەمە لە کۆتاییدا بووە هۆی پرۆسەی ئینکویزیشن لە دژی.
گالیلۆ تەلەسکۆپێکی باشترکراوی داهێنا کە ڕێگەی پێدەدات چاودێری و وەسفکردنی مانگەکانی موشتەری و ئەڵقەکانی زوحەل و قۆناغەکانی ڤینۆس و پەڵە خۆرەکان و ڕووی مانگە ناڕێکەکان بکات. توانای بەرزکردنەوەی ئاستی خۆی بووە هۆی ئەوەی هاوڕێی بەهێزی لەنێو نوخبەی دەسەڵاتدارەکانی ئیتالیا و دوژمنی سەرکردەکانی کەنیسەی کاسۆلیکیدا بەدەستبهێنێت. داکۆکیکردنی گالیلۆ بۆ گەردوونێکی هێلیۆسێنتریک، لە ساڵی ١٦١٦ و دیسانەوە لە ساڵی ١٦٣٣دا هێنایە بەردەم دەسەڵاتدارانی ئایینی، کاتێک ناچارکرا پاشەکشە بکات و تا کۆتایی ژیانی خرایە ژێر دەستبەسەری ماڵەوە.