مۆڵەتی شۆفێری، زۆرجار بە مۆڵەتی شۆفێری ناودەبرێت، بەڵگەنامەیەکی فەرمییە کە لەلایەن دەسەڵاتێکی حکومەتەوە دەرچووە و مافی یاسایی بە تاکەکان دەدات بۆ بەڕێوەبردنی ئۆتۆمبێلی ماتۆڕ لەسەر ڕێگا گشتیەکان. وەک ناسینەوە و بڕوانامەیەکی گرنگ بۆ شۆفێران کاردەکات، دڵنیای دەدات لەوەی کە خاوەنی زانیاری و لێهاتوویی پێویستن بۆ ئەوەی بە سەلامەتی لە ڕێگاکاندا بڕۆن.
وەرگرتنی مۆڵەتی شۆفێری:
پرۆسەی وەرگرتنی مۆڵەتی شۆفێری لە وڵاتێکەوە بۆ وڵاتێکی تر جیاوازە، بەڵام بە گشتی چەند هەنگاوێکی سەرەکی لەخۆدەگرێت:
1. مۆڵەتی فێرخواز: لە زۆر ناوچەدا شۆفێرانی ئاواتخواز سەرەتا داوای مۆڵەتی فێربوون دەکەن. ئەمەش ڕێگەیان پێدەدات لە ژێر هەندێک مەرجدا لێبخوڕن، وەک لەگەڵ کەسێکی پێگەیشتوو مۆڵەتپێدراو لەناو ئۆتۆمبێلەکەدا، و تەنها لە کاتژمێرە دیاریکراوەکاندا.
2. پەروەردەی شۆفێر: زۆرێک لە دەسەڵاتەکانی دادوەری داوا لە تاکەکان دەکەن خولێکی پەروەردەی شۆفێری تەواو بکەن یان بەشداری قوتابخانەی شۆفێری بکەن بۆ فێربوونی یاساکانی ڕێگاوبان و هێماکانی هاتوچۆ و شێوازەکانی شۆفێری سەلامەت.
3. تاقیکردنەوەی نووسراو: شۆفێرانی ئایندە بە شێوەیەکی گشتی تاقیکردنەوەیەکی نووسراو ئەنجام دەدەن کە زانیارییەکانیان لەسەر یاساکانی هاتوچۆ و هێماکانی ڕێگاوبان و ڕێساکانی شۆفێری هەڵدەسەنگێنێت.
4. تاقیکردنەوەی شۆفێری پراکتیکی: دوای دەرچوون لە تاقیکردنەوەی نووسراو، تاکەکان دەبێت تاقیکردنەوەی شۆفێری پراکتیکی ئەنجام بدەن بۆ ئەوەی توانای خۆیان بۆ بەڕێوەبردنی ئۆتۆمبێل بە سەلامەتی نیشان بدەن.
5. تاقیکردنەوەی بینین: تاقیکردنەوەی بینین بەزۆری بەشێکە لە پرۆسەی مۆڵەتدان بۆ دڵنیابوون لەوەی کە شۆفێران بینینی گونجاویان هەیە بۆ ئەوەی بە سەلامەتی لێبخوڕن.
جۆرەکانی مۆڵەتی شۆفێری: ١.
مۆڵەتی شۆفێری دەتوانێت لە پۆلی جیاوازدا بێت، هەریەکەیان جۆری ئەو ئۆتۆمبێلانە دیاری دەکەن کە کەسێک ڕێگەی پێدراوە لێبخوڕێت. پۆلە باوەکان بریتین لە:
1. پۆلی C: ئەمە باوترین جۆری مۆڵەتە و ڕێگە بە تاکەکان دەدات ئۆتۆمبێلی سەرنشینی ستاندارد لێبخوڕن.
2. پۆلی م: بۆ کارپێکردنی ماتۆڕسکیل و ماتۆڕسکیل.
3. پۆلی D: بۆ لێخوڕینی ئۆتۆمبێلی بازرگانی، وەک پاس یان بارهەڵگر، دیزاین کراوە بۆ هەڵگرتنی سەرنشین یان کەلوپەل.
4. پۆلی E: بۆ کارپێکردنی بارهەڵگر و ڤانی نابازرگانی.
5. پۆلی A: بۆ لێخوڕینی ئۆتۆمبێلی تێکەڵاو، وەک نیمچە بارهەڵگرەکان بە ترێلێرەوە.
نوێکردنەوەی مۆڵەت و سنووردارکردنەکان:
مۆڵەتی شۆفێری بەرواری بەسەرچوونی هەیە و بە شێوەیەکی گشتی پێویستە جار جار نوێ بکرێتەوە. پرۆسەکانی نوێکردنەوە لەوانەیە دووبارە ئەنجامدانی تاقیکردنەوەی نووسراو یان پراکتیکی شۆفێری لەخۆبگرێت بۆ دڵنیابوون لەوەی کە شۆفێران لە ئاست یاساکانی هاتوچۆی ئێستا و شێوازەکانی سەلامەتیدان.
ڕەنگە هەندێک لە مۆڵەتی شۆفێری سنووردارکردنیان هەبێت، وەک داواکردن لە شۆفێر کە عەدەسەی چاککەرەوە (چاویلکە یان عەدەسەی چاو) لە کاتی لێخوڕیندا لەبەر بکات یان سنووردارکردنی شۆفێری لە کاتژمێرە دیاریکراوەکاندا بۆ شۆفێری نوێ.
گرنگی مۆڵەتی شۆفێری:
مۆڵەتی شۆفێری زیاترە لە تەنها بەڵگەنامەیەکی یاسایی؛ نوێنەرایەتی بەرپرسیارێتی و لێهاتوویی شۆفێر دەکات بۆ بەڕێوەبردنی ئۆتۆمبێلێک بە سەلامەتی. وەک ڕێگەیەک بۆ بەرەوپێشبردنی سەلامەتی ڕێگاوبانەکان کاردەکات بە دڵنیابوون لەوەی کە تەنها کەسانی شارەزا ڕێگەیان پێدەدرێت لەسەر ڕێگا گشتیەکان لێبخوڕن. خاوەنداریەتی مۆڵەتێکی دروست زۆر گرنگە بۆ:
1- پابەندبوون بە یاسا: بەڕێوەبردنی ئۆتۆمبێلی ماتۆڕ بەبێ مۆڵەتی کارا نایاساییە و دەبێتە هۆی غەرامە و سزا و دەرئەنجامە یاساییە ئەگەرییەکان.
2. دەستڕاگەیشتن بە سەربەخۆیی: بۆ زۆر کەس مۆڵەتی شۆفێری هەستکردن بە سەربەخۆیی و توانای هاتووچۆ بۆ کار و قوتابخانە و شوێنە گرنگەکانی تر بەبێ پشتبەستن بە گواستنەوەی گشتی یان کەسانی دیکە دەڕەخسێنێت.
3- بەرەوپێشبردنی سەلامەتی ڕێگاوبان: بە هەبوونی پرۆسەی تاقیکردنەوە و مۆڵەتپێدانی ستاندارد، حکومەتەکان دەتوانن دڵنیابن لەوەی شۆفێران توانای لێهاتوویی و زانیاری پێویستیان هەیە بۆ ئەوەی بە سەلامەتی لێبخوڕن، بەمەش مەترسی ڕووداو و برینداربوون لەسەر ڕێگاوبانەکان کەمدەکاتەوە.
ئەنجام:
مۆڵەتی شۆفێری بڕوانامەیەکی گرنگە کە ڕێگە بە تاکەکان دەدات چێژ لە جووڵەی سەلامەت و سەربەخۆ وەربگرن لە هەمان کاتدا پابەندبن بە ڕێساکانی هاتوچۆ و بەرەوپێشبردنی سەلامەتی ڕێگاوبان. بەدەستهێنانی مۆڵەتی شۆفێری پێویستی بە پابەندبوون و بەرپرسیارێتی و پابەندبوونە بە فێربوون و پراکتیزەکردنی خووی سەلامەتی شۆفێری. جا چ شۆفێری بە هۆکاری کەسی یان پیشەیی، هەبوونی مۆڵەتی شۆفێری کارا تەنها مەرجێکی یاسایی نییە بەڵکو دەروازەیەکە بۆ جیهانێک لە دەرفەت و ئەزموونی نوێ لەسەر ڕێگا.